وجود مقدس مولای متقیان، امیرمؤمنان، حضرت علی بن أبی طالب صلوات الله و سلامه علیهما در روز سیزدهم سال سی ام عام الفیل در خانه کعبه دیده به جهان گشود. بحث ولادت آن حضرت در داخل کعبه معظمه امری مسلم نزد فریقین تلقی شده و مسأله ای روشن و با مراجعه به کتب فریقین به این مسأله­­ی روشن دستی می­یابیم.

در این نوشته بر آنیم تا با نقل برخی از اقوال علمای شیعه و اهل سنت، مسأله ولادت در کعبه را بر همگان بیان کنیم. هر چند موضوع اصلی این نوشته­ی پیش روی شما بر اساس منابع اهل سنت می باشد، ولی ابتدا به ذکر نام برخی از علمای شیعه اشاره می شود.

ولادت در کعبه در اندیشه علمای شیعی:

در این فصل به نظرات تنی از علمای شیعی پیرامون ولادت در کعبه به نحو مختصر اشاره خواهد شد:

1. شیخ صدوق رحمه الله :

ایشان داستان ولادت امام علی علیه السلام در کعبه را در سه کتاب از تالیفاتشان آورده است. همچنین نجاشی، کتاب مولد أمیر المؤمنین علیه السلام را از شیخ صدوق گزارش کرد. (رجال النجاشی - ص 392). سید بن طاووس همان را با عنوان "مولد مولانا علی علیه السلام بالبیت" از شیخ صدوق گزارش می کند. (الیقین باختصاص مولانا علی علیه السلام بإمرة المؤمنین، ، ص: 191)

 

2. شیخ مفید رحمه الله:

شیخ مفید از علمای بزرگ شیعه می نویسد:

ولد بمکة فی البیت الحرام یوم الجمعة الثالث عشر من رجب سنة ثلاثین من عام الفیل ولم یولد قبله ولا بعده مولود فی بیت الله تعالى سواه إکراما من الله تعالى له بذلک وإجلالا لمحله فی التعظیم .

حضرت امیر المؤمنین علی بن ابى طالب علیه السّلام در روز جمعه سیزدهم ماه رجب پس از سى سال از عام الفیل در خانه خدا در شهر مکه به دنیا آمد. نه پیش از وى و نه بعد از آن، کسى در خانه خدا تولد نیافت. این امر بزرگ داشتی از سوی خداوند تعالی برای امام علی علیه السلام است.

الشیخ المفید ، أبی عبد الله محمد بن محمد بن النعمان العکبری البغدادی (متوفای413هـ) ، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد ، ج 1 ، ص 5 ، تحقیق : مؤسسة آل البیت علیهم السلام لتحقیق التراث ، ناشر : دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع - بیروت ، الطبعة : الثانیة ، 1414هـ - 1993 م

 

3. شیخ طوسی رحمه الله:

شیخ الطائفه نیز می نویسد:

وُلِدَ بِمَکَّةَ فِی الْبَیْتِ الْحَرَامِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ لِثَلَاثَ عَشْرَةَ خَلَتْ مِنْ رَجَبٍ بَعْدَ عَامِ الْفِیلِ بِثَلَاثِینَ سَنَة.

در روز جمعه سیزدهم ماه رجب، سى سال پس از عام الفیل در خانه خدا در شهر مکه به دنیا آمد.

الطوسی، الشیخ ابوجعفر، محمد بن الحسن بن علی بن الحسن (متوفاى460هـ)، تهذیب الأحکام، ج 6 ص 19، تحقیق: السید حسن الموسوی الخرسان، ناشر: دار الکتب الإسلامیة ـ طهران، الطبعة الرابعة،‌1365 ش .

4. سید رضی رحمه الله:

مرحوم سید رضی پیرامون این فضیلت حضرت چنین می نگارد:

ولد ع بمکة فی البیت الحرام لثلاث عشرة لیلة خلت من رجب بعد عام الفیل بثلاثین سنة و لا نعلم مولودا ولد فی الکعبة غیره‏.

در سیزدهم ماه رجب، سى سال پس از عام الفیل در خانه خدا در شهر مکه به دنیا آمد. مولودی غیر از او را سراغ نداریم که در خانه خدا تولد یافته باشد.

الشریف الرضی، خصائص الأئمة، ص 39، ناشر: مجمع البحوث الإسلامیة - الآستانة الرضویة المقدسة

5. ابن بطریق رحمه الله:

ابن بطریق از اندیشمندان امامیه نیز چنین می نویسد:

ولد بمکة فی بیت الله الحرام سنة ثلاثین من عام الفیل یوم الجمعة الثالث عشر من رجب ، ولم یولد قبله ولا بعده مولود فی بیت الله تعالى سواه ، منا من الله سبحانه وتعالى علیه بذلک واجلاء لمحله فی التعظیم.

در روز جمعه، سیزدهم ماه رجب، سال سى­ام از عام الفیل در خانه خدا در شهر مکه به دنیا آمد. قبل از او و بعد از او مولودی غیر او در خانه خدا تولد نیافت. این منتی از سوی خداوند برای او، همچنین بزرگداشت جایگاه او است.

ابن البطریق، عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب إمام الأبرار، ص 24 ، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، جمادی الأولى 1407.

6. طبرسی رحمه الله:

مرحوم طبرسی نیز می نویسد:

وُلِدَ بِمَکَّةَ فِی الْبَیْتِ الْحَرَامِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ الثَّالِثَ عَشَرَ مِنْ شَهْرِ اللَّهِ الْأَصَمِّ رَجَبٍ بَعْدَ عَامِ الْفِیلِ بِثَلَاثِینَ سَنَةً وَ لَمْ یُولَدْ قَطُّ فِی بَیْتِ اللَّهِ تَعَالَى مَوْلُودٌ سِوَاهُ لَا قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ وَ هَذِهِ فَضِیلَةٌ خَصَّهُ اللَّهُ تَعَالَى بِهَا إِجْلَالًا لِمَحَلِّهِ وَ مَنْزِلَتِهِ وَ إِعْلَاءً لِقَدْرِهِ.

در روز جمعه، سیزدهم ماه رجب، سى سال پس از عام الفیل در خانه خدا در شهر مکه به دنیا آمد. هیچ مولودی قبل از او و بعد از او در خانه خدا تولد نیافت. این فضیلتی است که خداوند به جهت بزرگ داشت جایگاه علی علیه السلام و بلند گرداندن منزلتش، به او اختصاص داد.

الطبرسی، أبی علی الفضل بن الحسن (متوفاى548هـ)، إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 1 ص 306، تحقیق و نشر: تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث ـ قم، الطبعة : الأولى، 1417هـ .

7. ابن شهر آشوب رحمه الله:

ابن شهر آشوب پیرامون ولادت حضرت علی سلام الله علیه در کعبه می نویسد:

لیس المولود فی سید الأیام یوم الجمعة فی الشهر الحرام فی البیت الحرام سوى أمیر المؤمنین علیه السلام.

به جز امام علی علیه السلام کسی نسیت که در برترین روزها یعنی روز جمعه و در ماه حرام[رجب] در خانه خدا، تولد یافته باشد.

ابن شهرآشوب، رشید الدین أبی عبد الله محمد بن علی السروی المازندرانی (متوفاى588هـ)، مناقب آل أبی طالب، ج 2 ص 200، تحقیق: دکتر یوسف البقاعی، ناشر: دار الضواء.

8. قطب راوندی رحمه الله:

قطب راوندی نیز چنین می نویسد:

ولقد ولد فی بیت الله الحرام ولم یولد فیه أحد[غیره].

همانا امام علی علیه السلام در خانه خدا به دنیا آمد و کسی غیر از او در آنجا به دنیا نیامد.

الراوندی، قطب الدین (متوفاى573هـ)، الخرائج والجرائح، ج 2 ص 888، تحقیق ونشر: مؤسسة الإمام المهدی علیه السلام ـ قم، الطبعة: الأولى، 1409هـ.

 

9. علامه حلی رحمه الله:

متکلم مشهور شیعی، مرحوم علامه حلی رضوان الله تعالی علیه نیز چنین می نویسد:

ولد أمیر المؤمنین ع یوم الجمعة الثالث عشر من شهر رجب بعد عام الفیل بثلاثین سنة فی الکعبة و لم یولد أحد سواه فیها لا قبله‏ و لا بعده‏.

امیر مؤمنان علیه السلام در روز جمعه، سیزدهم ماه رجب، سی سال بعد از عام الفیل، در خانه خدا به دنیا آمد و کسی قبل از او و بعد از او در آنجا تولد نیافت.

الحلی، الحسن بن یوسف بن المطهر (متوفای726 ه‍ـ)، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین، ص 17، تحقیق: حسین الدرگاهی أبا محمد حسن حسین آبادی، محل نشر: تهران، بی‌نا، الطبعة الأولى 1411 ه‍ - 1991 م.

10. شیخ یوسف بحرانی رحمه الله:

شیخ یوسف بحرانی مشهور به صاحب حدائق پیرامون این فضیلت می نویسد:

ولد بمکة فی البیت الحرام ولم یولد فیه أحد قبله ولا بعده وهی فضیلة خص بها علیه الصلاة والسلام وکان ذلک یوم الجمعة لثلاث عشر لیلة خلت من رجب.

امام علی علیه السلام در خانه خدا تولد یافت و کسی قبل از او و بعد از او در آنجا تولد نیافت. این فضیلتی است که مخصوص اوست. این امر در روز جمعه، سیزدهم ماه رجب به وقوع پیوست.

البحرانی، الشیخ یوسف، (متوفای1186هـ)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة،‌ ج 17 ص 432 و 433، ناشر : مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة،‌ طبق برنامه مکتبه اهل البیت.

هر چند نظرات علمای امامی بیشتر از مطالب بود که ملاحظه کردید، ولی به همین مقدار بسند و نظرات علمای اهل سنت نقل خواهد شد.

ولادت در کعبه در اندیشه علمای سنی:

در این فصل نیز به ولادت آن حضرت از منظر علمای اهل سنت اشاره خواهد شد:

1. حاکم نیشابوری:

حاکم نیشابوری از علمای بزرگ اهل سنت پیرامون ولادت حضرت امیر سلام الله علیه با ادعای تواتر چنین می نویسد:

فقد تواترت الأخبار أن فاطمة بنت أسد ولدت أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب کرم الله وجهه فی جوف الکعبة.

روایات متواتری وارد شده که فاطمه بنت اسد ، امیرمؤمنان علی بن ابی طالب - کرم الله وجهه - را در داخل کعبه به دنیا آورده است.

المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص550

 

2. سبط ابن جوزی:

وی نیز یکی دیگر از عالمان اهل سنت است که پیرامون ولادت با سعادت آن حضرت چنین می نویسد:

وروی أن فاطمة بنت أسد کانت تطوف بالبیت وهی حامل بعلی (ع) فضربها الطلق ففتح لها باب الکعبة فدخلت فوضتعه فیها .

روایت شده است که فاطمه بنت أسد ، در حالی که باردار بود ، خانه خدا را طواف می کرد ، درد زایمان او را فراگرفت ، در خانه کعبه به روی او باز شد ، پس داخل خانه کعبه شد و فرزندش را به دنیا آ ورد .

تذکرة الخواص، ص 10

3. حلبی شافعی:

برهان الدین حلبی از دیگر عالمان سنی مذهب نیز پیرامون ولادت حضرت علی سلام الله علیه در کعبه چنین می نویسد:

وفی السنة الثلاثین من مولده صلی الله علیه وسلم ولد علی بن أبی طالب کرم الله وجهه فی الکعبة.

و در سال سی ام از ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله علی بن أبی طالب کرم الله وجه در کعبه به دنیا آمد.

السیرة الحلبیة، ج3، ص485

4. فاکهی:

محمد بن اسحاق فاکهی مکی در کتاب خود تحت عنوان اخبار مکة نیز چنین می نویسد:

وأول من ولد فی الکعبة من بنی هاشم من المهاجرین : علی بن أبی طالب ـ رضی الله عنه ـ .

نخستین کسی از بنی هاشم و مهاجرین در کعبه به دنیا آمد، علی بن أبی طالب رضی الله عنه بود.

أخبار مکة، ج 3 ص 226

5. الشیخ أبو زکریا الأزدی:

ازدی نیز پیرامون ولادت در کعبه چنین می نویسد:

وکان ولد فی الکعبة ولم یولد فیها خلیفة غیر أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام .

آن حضرت در کعبه به دنیا آمد ، هیچ یک از خلفا غیر از امیرمؤمنان علی بن أبی طالب [علیه السلام] کسی دیگری در کعبه به دنیا نیامده است.

تاریخ موصل، کتاب الثالث عشر، ص 58

6. آلوسی:

آلوسی در شرح اشعار عینیه عبدالباقی عمری افندی که او از نوادگان خلیفه دوم نیز می باشد، شرحی نوشته است که نام کتاب او سرح الخریده الغیبیه فی شرح القصیده العینیه نام دارد که شعر افندی را چنین نقل می کند:

أنت العلیُ  اَلّذی فَوقَ الْعُلَی رُفِعا

توآن علی بلند مرتبه ای هستی که جایگاه تو از مقام رفیع الهی نشات گرفته و در اوج رفعت انسانی هستی

بِبَطْنِ مَکهَ عِندَ البَیتِ إذْ وُضِعا

خداوند تورا آورد درون مکه  و داخل کعبه تورا قرار داد و تو اینگونه نازل شدی.

آلوسی در ادامه؛ ضمن شرح ابیات افندی چنین می نویسد:

و فی کون الامیر کرم الله وجهه ولد فی البیت، امر مشهور فی الدنیا وذکرفی کتب الفریقین السنه و الشیعه.

اینکه علی بن ابی طالب کرم الله وجهه در داخل خانه خدا به دنیا آمده است، امری  مشهور است که در کتب شیعیان و اهل سنت آمده است.

سرح الخریدة، ص 3 و 15

با دقت در این کلام آلوسی، در می­یابیم که وی به عنوان یک عالم بزرگ اهل سنت ولادت امیرمؤمنان سلام الله در کعبه را امری مشهور تلقی کرده و معترف است که کتب شیعه و سنی نسبت به این مسأله اهتمام داشته اند.

 

7. ابن صباغ مالکی:

ابن صباغ، از علمای مالکی مذهب اهل سنت نیز پیرامون این فضیلت حضرت علی علیه السلام چنین می نویسد:

ولد علی ( علیه السلام ) بمکة المشرفة بداخل البیت الحرام فی یوم الجمعة الثالث عشر من شهر الله الأصم رجب الفرد سنة ثلاثین من عام الفیل قبل الهجرة بثلاث وعشرین سنة ، وقیل بخمس وعشرین ، وقبل المبعث باثنی عشرة سنة ، وقیل بعشر سنین . ولم یولد فی البیت الحرام قبله أحد سواه ، وهی فضیلة خصه الله تعالی بها إجلالا له وإعلاء لمرتبته وإظهارا لتکرمته .

علی علیه السلام در مکه مشرفه در داخل بیت الحرام ( کعبه ) در روز جمعه سیزدهم ماه خدا یعنی ماه رجب سال سی ام عام الفیل و بیست و سه سال پیش از هجرت به دنیا آمد ... پیش از او هیچ کس در کعبه متولد نشد ، و این فضیلتی است که خداوند به جهت بزرگداشت و بالا بردن مقام و اظهار کرامت او مخصوص حضرتش گردانیده است.

الفصول المهمة، ص 29

ابن صباغ نیز اشاره می کند که ولادت در کعبه فضیلت خاصه حضرت می باشد که خداوند متعال از باب بالا بردن مقام و اظهار کرامت به آن حضرت بخشیده است.

 

8. گنجی شافعی:

حافظ گنجی، از علمای شافعی مذهب سنی نیز در کفایة الطالب می نویسد :

ولد أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب بمکة فی بیت الله الحرام لیلة الجمعة لثلاث عشرة لیلة خلت من رجب سنة ثلاثین من عام الفیل ولم یولد قبله ولا بعده مولود فی بیت الله الحرام سواه إکراما له بذلک ، وإجلالا لمحله فی التعظیم .

امیر مؤمنان علیه السلام شب جمعه سیزده رجب ، سال سوم بعد از واقعه عام الفیل در داخل خانه خدا به دنیا آمد . کسی پیش از آن حضرت و بعد از آن در داخل خانه کعبه به دنیا نیامده است و این از فضائل اختصاصی آن حضرت است که خداوند به جهت بزرگداشت مقام او عطا کرده است .

کفایة الطالب، ص 405-406

با دقت و امعان نظر در کلمات گنجی، در می یابیم که وی نیز علاوه بر اشاره به ولادت آن حضرت در کعبه، تصریح می کند که این فضیلت برای هیچ کسی غیر از حضرت علی علیه السلام محقق نشده است.

9. صفوری شافعی:

صفوری شافعی نیز از جمله عالمان سنی مذهبی است که در دو کتاب خود به ولادت حضرت علی علیه السلام در کعبه به نقل از کتاب فصول المهمة چنین نقل می کند:

ورأیت فی الفصول المهمة فی معرفة الأئمة بمکه المشرفة شرفها الله تعالی لأبی الحسن المالکی أن علیا ولدته امه بجوف الکعبة شرفها الله تعالی وهی فضیلة خصه الله تعالی بها وذلک أن فاطمة بنت أسد رضی الله عنها أصابها شدة الطلق فأدخلها أبوطالب الی الکعبة فطلقت طلقة واحدة فوضعته یوم الجمعة فی رجب سنة ثلاثین من عام الفیل...

در کتاب فصول المهمه فی معرفة الأئمه بمکهء المشرفه که نویسنده آن ابو الحسن مالکی بود دیدم که مادر علی (علیه السلام) او را در داخل کعبه به دنیا آورده است و این فضیلتی است که خداوند تنها به او داده است . داستان از این قرار است که فاطمه دختر أسد رضی الله عنها درد زایمان گرفت، ابو طالب او را به داخل کعبه بود، و با یک بار درد زایمان بچه را به دنیا آورد . این ولادت در روز جمعه 13 رجت سال سیم از عام الفیل اتفاق افتاد.

نزهة المجالس، ص 159

 

وی همچنین در کتاب مختصر المحاسن المجتمعة مطابق متن بالا چنین می نویسد:

رأیت فی الفصول المهمة فی معرفة الائمة لبعض المالکیة أن علیا رضی الله عنه ولدته أمه فاطمة بجوف الکعبة، وهی فضیلة خصه الله تعالی بها، وذلک أن أمه اشتد بها الطلق، فاتی بها أبو طالب واسمه عبد مناف، وأدخلها الکعبة فطلقت طلقة واحدة، فوضعته یوم الجمعة، فی شهر رجب، سنة ثلاثین من عام الفیل، بعد أن تزوج النبی صلی الله وسلم خدیجة رضی الله عنها بثلاث سنین.

در کتاب فصول المهمه که نوشته یکی از علمای مالکی مذهب است دیدم که نقل شده بود: فاطمه بنت اسد، علی رضی الله عنه، را درون کعبه به دنیا آورد و این فضیلتی برای اوست که خداوند به ایشان عنایت کرده است و این چنین بود هنگامی که درد حمل بر مادرش غلبه کرد، ابو طالب که اسم او عبد مناف است، او را وارد بر کعبه کرد و درد زایمان او را یک بار فرا گرفت و او (حضرت علی علیه السلام) را در روز جمعه در ماه رجب  سال 30 عام الفیل، سه سال بعد از ازدواج پیامبر با حضرت خدیجه به دنیا آورد.

مختصر المحاسن المجتمعة، ص156

10. مسعودی:

مسعودی از دیگر عالمان اهل سنت نیز در این مورد چنین می نویسد:

وروی أن فاطمة بنت أسد لما حملت بأمیر المؤمنین (علیه السلام) کانت تطوف بالبیت فجاءها المخاض وهی فی الطواف فلما اشتد بها دخلت الکعبة فولدته فی جوف البیت.

و روایت شده است که فاطمه بنت اسد هنگامی که به حضرت علی علیه السلام باردار بود، در حال طواف خانه کعبه بود که درد زایمان سراغش آمد، هنگامی که درد زیاد شد، وارد کعبه شد و فرزندش (حضرت علی علیه السلام) را درون کعبه به دنیا آورد.

اثبات الوصیة، ص 142

وی همچین در مروج الذهب چنین می نویسد:

وکان مولده فی الکَعبة .

محل تولد علی علیه السلام ، خانه کعبه است .

مروج الذهب، ج 2 ص 273  

11. زرندی :

زرندی حنفی نیز در این مورد می نویسد:

وولد کرم الله وجهه فی جوف الکعبة ...

و حضرت علی بن أبی طالب کرم الله وجه در داخل کعبه به دنیا آمده است.

معارج الوصول، ص49

وی در جای دیگر می نویسد:

وأمه فاطمة بنت أسد ابن هاشم بن عبد مناف وهی أول هاشمیة ولدت لهاشمی روی انه لما ضربها المخاض أدخلها أبو طالب الکعبة بعد العشاة فولدت فیها علی بن أبی طالب (رض).

و مادر او [حضرت علی علیه السلام] فاطمه بنت اسد فرزند هاشم فرزند عبد مناف و او اولین زن هاشمیه ای بود که فرزندی هاشمی به دنیا آورد روایت شده است هنگامی که او را درد زایمان فرا گرفت، ابو طالب او را اول شب وارد بر کعبه کرد پس علی بن أبی طالب [علیه السلام] را بدنیا آورد.

نظم درر السمطین، ص76

 

12. امیر صنعانی:

وی نیز از جمله عالمان اهل سنت است که پیرامون ولادت آن حضرت در خانه خدا می نویسد:

وأما مولده فولد بمکة المشرفة فی البیت الحرام سنة ثلاثین من عام الفیل فی الیوم الجمعة الثالث [عشر] من رجب.

محل ولادت ایشان در مکه مشرفه در خانه خدا و در سال سی عام الفیل در روز جمعه سوم [سیزدهم رجب به دنیا آمدند.

الروضة الندیة، ص36

 

13. دیار بکری:

دیار بکری در کتاب خود به نام تاریخ الخمیس نیز قضیه را چنین تقریر می کند:

و فی السنة الثلاثین من مولده صلی الله علیه وسلم ولد علی بن أبی طالب رضی الله عنه فی الکعبة.

و در سال سی از ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه [و آله] وسلم، علی بن أبی طالب [علیه السلام] در کعبه به دنیا آمد.

تاریخ الخمیس، ج1، ص379

14. محمد بن عبدالواحد موصلی:

موصلی ولادت أمیرمؤمنان سلام الله علیه را در کعبه چنان گزارش می کند:

ومولده فی الکعبة المعظمة، ولم یولد بها سواه فی طلقة واحدة.

و محل ولادت او [حضرت علی علیه السلام] در کعبه معظمه و در کعبه جز او به دنیا نیامد. و در همان درد اول به دنیا آمد.

النعیم المقیم لعترة النبأ العظیم، ص 55

15. بستی:

بستی از علمای معتزلی العقیدة اهل سنت پیرامون ولادت آن حضرت و عادات زنان بنی هاشم چنین می نویسد:

فقد علمنا فی الصحیح من الروایات عند جمیع أهل البیت، أن فاطمة بنت أسد قالت: لما قرب ولادتی بعلی، کانت العادة فی نساء بنی هاشم أن یدخلن البیت ویمسحن بطونهن بحیطانه فیخف علیهن الوضع، فخرجت مع جنینی

ولیس فی الموضع أشرف من هذا والولد الطاهر مولود فی أشرف البقاء من أکرم الفضائل، ولیس هذا للمشایخ ولا لأحد نعرفه.

ثم له فی المسجد خاصیة ومزیة، لا یشارکه فیها أحد وهو أنه ولد فی الکعبة.

به تحقیق از روایات صحیح نزد تمام اهل بیت علیهم السلام دانستیم، که فاطمه بنت اسد فرمود: زمانی که ولادت علی [علیه السلام] نزدیک شد، عادت زنان بنی هاشم این بود که وارد بر خانه خدا شده و شکم خود را به دیوار کعبه می کشیدند تا وضح حملشان آسان شود. [و سپس در خانه خود وضع حمل می کردند] اما من با فرزندم (از خانه کعبه) خارج شدم.

و هیچ مکانی بالاتر از اینجا [کعبه] نیست و فرزند پاک [یعنی حضرت علی علیه السلام] در والا ترین مکان ها به دنیا آمد و این فضیلتی است که [به او] اکرام شده است و این فضیلت برای هیچ یک از اساتید و مشایخ و هیچ کسی که می شناسیم وجود ندارد.

و سپس برای او [حضرت علی علیه السلام] در مسجد مزیت و خاصیتی است که هیچ کسی با او شریک نبوده و اختصاص به او دارد و او کسی است که در کعبه به دنیا آمده است.

المراتب، ص 151

از مجموع سخنان بستی معتزلی چند مطلب مستفاد است:

1.زنان بنی هاشم قبل از زایمان شکم خود را به دیوار کعبه می کشیدند.

2.کعبه در آن زمان برای مردم علی الخصوص بنی هاشم مکانی مقدس محسوب می شده است.

3.ولادت حضرت علی علیه السلام در کعبه محقق شده است.

4.کعبه بالاترین مکان ها می باشد و زنان از باب تبرک بدان خانه نزدیک می شدند.

5.ولادت در کعبه فضیلیتی خاص برای حضرت علی سلام الله علیه محسوب می شود و هیچ کسی در این فضیلت با حضرتش شریک نیست.

16. ابن مغازلی:

ابن مغازلی شافعی نیز قضیه ولادت حضرت علی سلام الله علیه را از امام سجاد علیه السلام چنین نقل می کند:

أخبرنا أبو طاهر محمد بن علی بن محمد البیع، قال: أخبرنا أبو عبد الله أحمد بن محمد بن عبد الله بن خالد الکاتب، قال: حدثنا أحمد بن جعفر بن محمد بن سلم الختلی قال: حدثنی عمر بن أحمد بن روح، حدثنی أبو طاهر یحیى بن الحسن العلوی، قال: حدثنی محمد بن سعید الدارمی حدثنا موسى بن جعفر، عن أبیه، عن محمد بن علی، عن أبیه علی بن الحسین، قال: کنت جالساً مع أبی ونحن زائرون قبر جدنا علیه السلام، وهناک نسوان کثیرة، إذ أقبلت امرأة منهن فقلت لها: من أنت یرحمک الله؟ قالت: أنا زیدة بنت قریبة بن العجلان من بنی ساعدة. فقلت لها: فهل عندک شیئاً تحدثینا؟ فقالت: إی والله حدثتنی أمی أم العارة بنت عبادة بن نضلة بن مالک بن عجلان الساعدی .. أنها کانت ذات یوم فی نساءٍ من العرب إذ أقبل أبو طالب کئیباً حزیناً، فقلت له: ما شأنک یا أبا طالب؟ قال: إن فاطمة بنت أسد فی شدة المخاض، ثم وضع یدیه على وجهه. فبینا هو کذلک، إذ أقبل محمد صلى الله علیه وسلم فقال له: ((ما شأنک یا عم؟)) فقال: إن فاطمة بنت أسد تشتکی المخاض، فأخذ بیده وجاء وهی معه فجاء بها إلى الکعبة فأجلسها فی الکعبة، ثم قال: ((اجلسی على اسم الله!)) قال: فطلقت طلقة فولدت غلاماً مسروراً، نظیفاً، منظفاً لم أر کحسن وجهه، فسماه أبو طالب علیاً وحمله النبی صلى الله علیه وسلم حتى أداه إلى منزلها. قال علی بن الحسین علیهم السلام: فوالله ما سمعت بشیء قط إلا وهذا أحسن منه.

موسی بن جعفر از پدرشان از امام صادق و ایشان از وجود مقدس امام سجاد سلام الله علیهم اجمعین نقل می کنند که: روزی به زیارت قبر جدمان رسول خدا صلی الله علیه و آله همراه با پدرم رفته بودیم، نشسته بودیم که آنجا زنان زیادی بودند. یکی از آنان به ما رو کرد و من به او گفتم رحمت خدا بر تو چه کسی هستی؟ گفت: من زیدة دختر قریبة فرزند عجلان از قبیله بنی ساعده هستم. به او گفتم: آیا نزد تو چیزی هست که برای ما بیان کنی؟ گفت آری به خدا قسم. مادرم ام العارة دختر عبادة بن نضلة بن مالک بن عجلان الساعدی ... روزی با زنان عرب همراه بود که ابوطالب در حالی که گریه می کرد و غمگین بود آمد. به او گفتم: تو را چه شده است ای ابو طالب؟ گفت: فاطمه بنت اسد در شدت درد زایمان است و سپس دستش را زمانی که در بین ما بود روی صورتش گذاشت و هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و آله آمد فرمودند چه شده است ای عمو؟ ابوطالب گفت: فاطمه بنت اسد از شدت درد حمل به سختی افتاده است. پیامبر دست ابوطالب را گرفت در حالی که او دست فاطمه بنت اسد را گرفته بود به نزد کعبه آمدند و او را در کعبه نشاند و گفت: به نام خدا بنشین. گفتن: سپس در همان درد اول ، فرزند پسری خوشرو و پاک و پاک شده ای را به دنیا آورد و کسی را به زیبایی صورت او ندیدم پس ابوطالب او را علی نامید و پیامبر صلی الله علیه وآله او را تا منزلش همراهی کرد. امام سجاد علیه السلام فرمود: به خدا قسم هر سخن زیبایی شنیده بودم ، این از آن زیباتر بود.

مناقب حضرت علی علیه السلام لابن مغازلی شافعی، ص 58-59

17. جوینی:

جوینی نیز از علمای شافعی مذهب اهل سنت پیرامون ولادت آن حضرت چنین می نویسد:

354- روی أنها لما ضربها المخاض اشتد وجعها فأدخلها أبوطالب الکعبة بعد العتمة فولدت فیها علی وقیل لم یولد فی الکعبة إلا علی.

و روایت شده هنگامی که وقت وضع حمل او رسید و دردش شدت یافت، ابو طالب او را اول شب وارد بر کعبه کرد  و علی در آن خانه بدنیا آمد. و گفته شده که کسی غیر از علی در کعبه به دنیا نیامده است.

فرائد السمطین، ج1، ص425-426

18. بسنوی:

بسنوی نیز در محاضرات الاوائل پیرامون برخی از القاب آن حضرت و همچنین ولادت امیرمؤمنان علیه السلام در کعبه چنین می نویسد:

أول من لقب فی صباه باسم الاسد فی الاسلام من الصحب الکرام وهو الحیدر من أسماء الاسد سیدنا علی بن أبی طالب رضی الله عنه کان أبو أمه غائبا حین ولدته داخل الکعبة وهی فاطمة بنت أسد لقبته أمه تفاؤلا باسم أبیه وکان من أعیان بنی هاشم وهی أول هاشمیة ولدت هاشمیا وهو أقرب الخلفاء نسبا الی رسول الله صلی الله علیه وسلم ابن عمه وزوج أفضل بناته رضی الله عنهن.

و اولین صحابه مسلمانی که در کودکی نام شیر براو نهاده شد آقای ما علی بن أبی طالب می باشد که نام او را حیدر – از نام‌های شیر- نهادند. پدر مادر او در هنگام ولادتش که داخل کعبه به دنیا آمد، غائب بود و [مادرش] همان فاطمه بنت اسد می باشد و او را به خاطر تفأل به اسم پدرش اسد نامید  و او [حضرت علی علیه السلام] از بزرگان بنی هاشم بود او [فاطمه بنت اسد] اولین زن هاشمیه ای بود که فرزندی هاشمی به دنیا آورد و حضرت علی علیه السلام از حیث نسب نزدیک ترین خلفاء به پیامبر صلی الله علیه و آله بود و پسر عمو و همسر برترین دختر پیامبر صلی الله علیه و آله بود.

محاضرة الاوائل ومسامرة الاواخر، ص79

با دقت در کلام بسنوی نیز چند نکته مستفاد است:

1.از نام های اختصاصی حضرت علی علیه السلام، اسد به معنای شیر می باشد.

2.ولادت آن حضرت در کعبه مکرمه اتفاق افتاده است.

3.حضرت علی علیه السلام از بزرگان بنی هاشم و از پدر و مادری هاشمی به دنیا آمده است.

4.حضرت علی علیه السلام از حیث نسب نزدیک ترین افراد به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و داماد آن حضرت می باشد.

19. شبلنجی:

مؤمن بن حسن شبلنجی شافعی نیز در نورالابصار چنین می نویسد:

ولد رضی الله عنه بمکة داخل البیت الحرام علی قول یوم الجمعة ثالث عشر رجب الحرام سنة ثلاثین من عام الفیل قبل الهجرة بثلاث وعشرین سنة.

او [حضرت علی علیه السلام] داخل خانه کعبه بنابر قولی روز جمعه سیزدهم رجب سال سی ام عام الفیل، بیست و سه سال قبل از هجرت به به دنیا آمد.

نور الابصار، ص158

20. خواجه نصر الله هندی:

خواجه نصر الله هندی نیز بر ولادت آن حضرت در کعبه تصریح دادر چنان چه می نویسد:

والمشهور فی ولادة الأمیر عندنا هو أن أهل الجاهلیة کانت عاداتهم أن یفتحوا باب الکعبة فی یوم الخامس عشر من رجب ویدخلونها للزیارة، فممن دخل فاطمة، فوافقت الولادة ذلک الیوم.

مشهور در ولادت امیر المومنین در نزد ما (اهل سنت) آن است که از عادات اهل جاهلیت آن بود که در کعبه را در روز پانزدهم رجب باز می کردند و برای زیارت وارد آن می شدند و فاطمه بنت اسد از کسانی بود که وارد شدند و در آن روز وضع حمل کردند .....

السیوف المشرقة ومختصر الصواقع المحرقة،ص204

21. عبد العزیز دهلوی:

همچنین عبد العزیز دهلوی نیز از جمله ی افرادی است که به ولادت امیر المؤمنین علیه السلام در کعبه تصریح کرده است:

والصحیح فی ذلک أن عادة الجاهلیة أن یفتح باب الکعبة فی الیوم الخامس عشر من رجب ویدخلون جمیعهم للزیارة وکانت العادة أن النساء یدخلن قبل الرجال بیوم أو یومین وقد کانت فاطمة قریبة الوضع فاتفق أن ولدت هناک لما أصابها من شدة المزاحمة والمجاذبة.

صحیح آن است که عادت اهل جاهلیت آن بود که در روز پانزده رجب در کعبه را باز می کردند همه ی آنان برای زیارت داخل می شدند و عادت زنان بود که یک یا دو روز قبل از مردان وارد شوند و فاطمه بنت اسد نزدیک به زمان وضع حمل بود و اتفاق شده که به دلیل شلوغی آن جا وضع حمل کرد .....

مختصر التحفة الاثنی عشریة،ص48

22. ولی الله دهلوی:

دهلوی نیز از جمله علمای بزرگ و مشهور اهل سنت، پیرامون ولادت آن حضرت در کعبه چنین می نویسد:

و از مناقب وی رضی الله عنه که در حین ولادت او ظاهر شد یکی آن است که در جوف کعبه معظمه تولد یافت.

إزالة الخفاء عن خلافة الخلفاء، ج 4 ص 262

 

 23.جنابی

       ابو مصطفی جنابی از علمای قرن دهم اهل سنت پیرامون ولادت امیرالمؤمنین سلام الله علیه چنین می نویسد:

       ویقال کانت ولادته فی داخل الکعبة.

      و گفته شده که ولادت او [حضرت علی بن ابی طالب سلام الله علیهما] در کعبه بوده است.

      البحر الزخار والعیلم التیار للجنابی (متوفای 999 هـ)، ص 255، مخطوط.

24. صالح الغامدی

    صالح بن عبد الله الغامدی از علمای معاصر سلفی نیز پیرامون امیرالمؤمنین سلام الله علیه و ولادت ایشان چنین می نویسد:

     أمه فاطمة بنت أسد بن هاشم بن عبد مناف. ولدته فی جوف الکعبة وهی أول هاشمیة ولدت لهاشمی.

    مادرش فاطمه دختر اسد فرزند هاشم فرزند عبد مناف است. او [امیرالمؤمنین سلام الله علیه] را داخل کعبه به دنیا آورد و ایشان اول زنی از بنی هاشم بود که یک هاشمی را به دنیا آورد.

     الاکتفاء فی اخبار الخلفاء، ج 1 ص 480

25 . عباس محمود عقاد

      وی که یکی از نویسندگان معاصر اهل سنت می باشد، پیرامون ولادت امیرالمؤمنین سلام الله علیه چنین می نویسد:

      ولد علی فی داخل الکعبة.

      [حضرت] علی [سلام الله علیه] در داخل کعبه به دنیا آمد.

      عبقریة الإمام علی، ص 43

معاصرین اهل سنت:

علماء، بزرگان و معاصرین اهل سنت نیز به ولادت آن حضرت در کعبه اشاره کرده اند که از باب نمونه به چند مورد بسنده می شود:

26.محمد عمر سربازی:

وی که از علمای بزرگ اهل سنت در منطقه بلوچستان و از بزرگان منطقه کوه ون بود، پیرامون این فضیلت حضرت می نویسد:

حضرت علی المرتضی رضی الله عنه که عمو زاد جناب رسول اکرم صلی الله علیه وسلم بود که در روز 13 رجب و بنابر روایت امام جعفر صادق رضی الله عنه در هفتم شعبان قبل از هجرت به 23 سال در بیت الحرام متولد شد.

پرسش و پاسخ های ارزشمند برای جوانان، ص 104

نکته: البته قول هفتم شعبان خلاف مشهور است.

27. مصطفی سباعی:

وی که از مولفین معاصر اهل سنت می باشد، در کتابی تحت عنوان " زندگانی حضرت علی رضی الله عنه" که بر اساس منابع اهل سنت نوشته است، پیرامون ولادت آن حضرت چنین می نویسد:

سی و دو سال بعد از تولد رسول خدا صلی الله علیه و سلم در کعبه به دنیا آمد.

زندگانی حضرت علی رضی الله عنه، ص 8

28. سیف الله مدرس گرجی:

او نیز یکی دیگر از مؤلفین معاصر اهل سنت در کتابی به نام مختصری از باور های اهل سنت پیرامون ولادت حضرت علی سلام الله علیه در کعبه چنین می نویسد:

در 13 رجب سی سال پس از تولد پیامبر (601 میلادی) در مکه و در خانه خدا بدنیا آمد.

مختصری از باور های اهل سنت، ص 98

29. محمد حسیب قادری:

وی نیز از علما و نویسندگان معاصر اهل سنت است که اصل کتاب وی به زبان اردو می باشد که ترجمه متن وی چنین است:

ولادت با سعادت

حضرت سیدنا علی المرتضی رضی الله عنه 23 سال بعد از تولد حضور نبی کریم به دنیا آمد به این ترتیب حضرت علی رضی الله عنه از لحاظ سنی 23 سال از حضور نبی کریم کوچک تر بود. حضرت علی رضی الله عنه در خانه کعبه به دنیا آمد. هنگام تولد حضرت علی رضی الله عنه نبی کریم آب دهان خود را در دهان حضرت علی رضی الله عنه ریخت واسم علی را خود ایشان انتخاب کرد. وقتی که حضور نبی کریم صلی الله علیه وسلم اعلان نبوت کرد سن حضرت علی رضی الله عنه ده سال بود.

سیرت حضرت سیدنا علی المرتضی رضی الله عنه، ص27

30.عبدالرحمن محبی:

در کتاب فضائل حج که نوشته مولوی محمد زکریا و با ترجمه عبدالرحمن محبی و تقریظ مولوی عبدالحمید به چاپ رسیده است، در پاورقی به نقل از علمای شیعه و سنی می نویسد که ولادت حضرت علی سلام الله علیه در کعبه محقق شده است:

که بسیاری از علماء شیعه و سنی ولادت مبارک حضرت علی رضی الله عنه را در جوف کعبه ذکر کرده اند.

فضائل حج، ص 112

نتیجه:

ولادت با سعادت مولای متقیان، أمیرمؤمنان، صدیق اکبر، فاروق اعظم، اسد الله الغالب، حضرت علی بن أبی طالب سلام الله علیه در کعبه معظمه اتفاق افتاده است و طبق تصریحات علمای اهل سنت که به ذکر بیش از بیست و پنج مورد اشاره شد، مسأله ای مسلم و غیر قابل انکار و همچنین این مطلب روشن شد که ولادت در کعبه تنها فضیلتی است که فقط وجود مقدس حضرت علی سلام الله علیه به این افتخار نایل و هیچ کسی در این مسأله با آن حضرت شریک نیست.

 

موفق باشید

 گروه پاسخ به شبهات

 

موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف